Dolar, ABD tarım dışı istihdam verisinin ardından 3 yılın en çok artışı gösterdi, kazançlarını koruyor. Altın ise 3 ayın en düşük seviyesinden yükselişe geçti. Yunansitan’ın kreditörleri önlem paketini reddetti, Yunanistan 7 milyar euroluk yardım dilimini alamayabilir.
Piyasalar Fed başkanlarının konuşmalarının ardından hareketlendirdi. Dolar 10 yılın yükseğinden gevşerken altın ise düşüşünü durdurdu. Minneapolis Fed Başkanı Koceherlakota 2015 yılında faiz artışının düşük enflasyonun toparlanmasına zarar verebileceğini belirtirken Chicago Fed Başkanı Evans ise Fed’i faiz artışında aceleci olmamak konusunda uyardı. Bir uyarıda BRIC’in isim babası ekonomist Jim O’Neill’dan: Brezilya ve Rusya BRIC’ten düşebilir.
Türkiye 2014 yılında enflasyon tarafında en büyük golü gıda tarafından yedi. Burada öne çıkan en büyük etkenlerin başında kuraklık, don, dolu ve sağanak yağışlardan oluşan olumsuz iklim koşulları gösterildi.
Peki 2015’te iklim şartlarına bağlı olarak rekolte kayıplarına dayalı benzer risklerle karşılaşır mıyız?
Bunun cevabını şimdiden vermek güç. Ancak tarım sektörüne yönelik olası riskler ve potansiyel tehditler ortada.
Üstü açık fabrika olarak nitelenen tarım sektörü 2015 yılına da kar, sağanak yağmur, don ve fırtına ile girdi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, Plan ve Bütçe Komisyonu’na yaptığı sunumda, ihracatın büyümeye katkısının devam ettiğini ifade etti.
Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerindeki ılımlı seyrin cari dengedeki iyileşmeyi destekleyeceğini belirten Başçı, “Yılın başında alınan makroihtiyati önlemlerin ve para politikasındaki sıkı duruşun çekirdek malların enflasyon eğilimi üzerinde olumlu etkileri gözlenmektedir” dedi.
TCMB Başkanı sunumda, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurların yakından izleneceği ve enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar getiri eğrisini yataya yakın tutmak suretiyle para politikasındaki sıkı duruşun sürdürüleceğini de tekrar etti.
Başçı ayrıca mevcut para politikası duruşu altında enflasyonun 2015 yılında Enflasyon Raporu’nda belirtilen görünümle uyumlu bir düşüş sergileyeceğinin öngörüldüğünü belirtirken, “Yapısal dönüşüm programının uygulamaya geçmesiyle birlikte Türkiye’nin büyüme potansiyeli kademeli olarak artacaktır” ifadelerini kullandı.
ABD Merkez Bankası Fed’in 16-17 Aralık’ta yapacağı Açık Piyasa Komitesi’nin öneminin, (FOMC) düşen petrol fiyatları, küresel ekonomideki yavaşlama ve son günlerde gelişen piyasalarda yaşanan sıkıntıların ardından, büyük ölçüde arttığı belirtiliyor. Analistler ABD’nin dünyanın geri kalanın aksine toparlanmasını hızlandırmasını, Fed’in faiz artışını fazla erteleyemeyeceği yönünde yorumlasa da, Paul Krugman gibi dünyaca ünlü ekonomistlerin bir kısmı borçlanma maliyetlerindeki artışın 2015’te gerçekleşmeyebileceği tahmininde bulunuyor. Öte yandan Allianz Baş Ekonomi Danışmanı Muhammed El-Erian gibi birçok ünlü isim de, ‘2015 ortasında itibaren faizlerin artabileceğini’ öngören piyasadaki hakim senaryoyu destekleyici açıklamalarda bulunuyor.
Tüm dünya yarın TSİ 21.00’da açıklanacak Fed kararı ve sözlü yönlendirmesini beklerken, toplantıdan çıkan haberlerin herkes için farklı anlamlar içereceği ifade ediliyor. Son birkaç günde doların gelişen piyasa para birimleri karşısında ciddi biçimde yükselmesi, Fed’in faiz artışını ertelemesi ihtimalini, Türkiye gibi ülkeler için oldukça önemli hale getirdi.
Bloomberght.com’a demeç veren Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Refet Gürkaynak, gelişen piyasalar için ‘kolay para’ döneminin sonunun yakın olduğunu ifade etti.
Fed’de 4 yıl kadar ekonomist olarak görev yapan Prof. Dr. Gürkaynak “ABD’de işler iyiye gidiyor. ABD ekonomisi artık hızla toparlanıyor. Dolayısıyla Amerika’da faizler artacak. Bu artışın ilk işaretinin bu veya bir sonraki toplantıda verilmesi çok da önemli değil” diye konuştu.
İsviçre Merkez Bankası’nın altın rezervlerini tüm rezervlerinin yüzde 20 seviyesinde tutmasını öneren teklif İsviçre’deki referandumda halkın yüzde 76’sı ret oyu kullandı.
Referanduma ‘evet’ oyu çıksaydı İsviçre 5 yıl içinde dünya yıllık üretiminin yarısından fazlası oranında altın almak durumunda olacaktı. Bu da küresel altın fiyatlarını uçuracaktı. İsviçre merkez bankası referandum sonucu olumlu olsaydı 5 yıl içinde 1600 ton altın alacaktı. Yılda altın üretiminin ortalama 2.700 ton olduğu düşünülürse rakamın büyüklüğünün küresel altın fiyatlarını nasıl yukarı çekeceği anlaşılabilir.
İsviçre Halk Partisi tarafından sunulan teklife İsviçre hükümeti, İsviçre Merkez Bankası ve birçok siyasi parti karşı çıkıyor. İsviçre Maliye Bakanı Eveline Widmer-Schlumpf, Merkez Bankası’nın bin 40 ton altın ile gereğinden fazla altını olduğunu ve teklifi destekleyenlerin istikrarsız ve riskli bir metal olan altını olduğundan daha önemli gösterdiğini söylemişti.
İsviçre’nin sahip olduğu altın rezervinin yaklaşık yüzde 70’inin ülke içinde, yüzde 20’sinin ülke dışındaki bankalarda ve yüzde 10’unun İngiltere ve Kanada merkez bankalarında tutulduğu belirtiliyor. Referandumdan “evet” oyu çıksaydı İsviçre’nin yurt dışındaki altın rezervleri de ülkeye girecekti.
Bakır, Peru’da bulunan Antamina bakır madenindeki grevin sona ermesi ile gerileyerek sanayi metallerindeki düşüşlere öncülük ediyor. Alüminyum, petrolün düşüş göstermesi ile kayıpları genişletti.
BHP Billiton Ltd. ve Glencore Plc’nin Peru’daki bakır ve çinko madeni, üç hafta süren grevin sona ermesi ile gelecek hafta normal operasyonuna devam edecek. Uluslararası Nakır Araştırmaları Grubu’na göre Antamina dünyanın altıncı en büyük madeni olma özelliği taşıyor. Alüminyum, OPEC’in küresel petrol üretimini hafifletmek için harekete geçmemesinin ardından Brent petrolünün 3 yılın en büyük haftalık kaybını kaydetmeye hazırlanması ile düşüşü 2. güne taşıyor.
Shanghai CIFCO Futures Co. analistlerinden Fang Junfeng, “Sanayi metalleri, emtiada işlem güveninin petrol fiyatlarındaki gerilemeden olumsuz etkilenmesi ile bugün gerilemeye hazırlanıyor. Bakır, Antamina’da grevin sona ermesi ile fiyatları baskı altında” dedi.
Emtia fiyatları, OPEC’in küresel arz fazlasını hafifletmek için üretimi düşürmekten kaçınmasının ardından petrolün gerilemesi ile 5 yılın en düşük seviyesine geriledi. Altın ve bakır değer kaybetti.
22 ham metalin işlem gördüğü Bloomberg Emtia Endeksi, yüzde 1.9 kadar gerileyerek 115.2938 puan ile Temmuz 2009’dan bu yana en düşük seviyeye indi. Endeks Singapur saati ile 13:26’da 115.29 puanı görmüştü. Endeks, dün Şükran Günü tatili dolayısıyla ABD borsalarının kapalı olmasının ardından bugün yeniden işeme açıldı. Brent petrolü, Petrol İhraç Eden Ülkeler Organizasyonu’nun (OPEC) Viyana’daki toplantının ardından arz fazlasını hafifletmek için hareket geçmemesinin ardından dün yüzde 6.7 düşüş kaydetti.
Emtia fiyatları, Batı Teksas türü ham petrol (WTI) vadelilerinin 2008’deki finansal krizden bu yana en büyük kayba hazırlanması ile üst üste 4. yılda da düşüş kaydetmeye ilerliyor. Dünyanın en büyük sanayi metali tüketici Çin, 1990’dan bu yana en yavaş yıllık ekonomik genişlemeyi göstermeye hazırlanıyor. Doların 10 önemli para birimi karşısındaki hareketlerini izleyen Bloomberg Spot Dolar Endeksi Mart 2009’dan bu yana en yüksek seviyeden kapanış yapmaya ilerliyor.
Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali Al-Naimi dün Viyana’da gerçekleşen toplantının ardından OPEC’in günlük 30 milyon varil olan üretim hedefini sabit tutacağını açıkladı. Dünya petrolünün yaklaşık yüzde 40’ını üreten 12 üyeli grup, tekrar 5 Haziran’da Avusturya’nın başkentinde toplanacak. WTI petrol vadelileri, bugün yüzde 8.1 kadar gerileyerek varil başına 67.75 dolardan işlem gördü.
Spot altın, yüzde 0.9 kadar gerileyerek ons başına 1,181.84 dolar ile 20 Kasım’dan bu yana en düşük gün içi seviyeyi gördü. Bakır, Londra Metal Borsası’nda (LME) yüzde 1.1 kadar düşüş ile ton başına 6,484.25 dolara geldi ve bu hafta yüzde 3.1’lik gerileme kaydetmeye hazırlanıyor.
Euro Bölgesi’nde enflasyon Kasım ayında beş yılın en düşük seviyesine yavaşlayarak, Avrupa Merkez Bankası’nı teşvikleri genişletmeye yöneltiyor.
Bölge’de tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) Kasım ayında yıllık bazda yüzde 0.3 arttı ve Bloomberg anketine katılan 41 ekonomistin tahmin medyanı ile aynı seviyede gerçekleşti. Çekirdek TÜFE ise Kasım’da yıllık yüzde 0.7 artarken, yine beklentilerle paralel gerçekleşti.
Bugün açıklanan bir başka veriye göre ise Euro Bölgesi’nde işsizlik oranı Ekim’de yüzde 11.5 seviyesinde kaydedildi. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin tahmin medyanı da aynı seviyedeydi.
Enflasyonun düşük seyre devam etmesi, AMB Yönetim Konseyi üzerindeki teşvikleri artırma baskısını artırıyor. 4 Aralık’ta toplanacak olan AMB’de Başkan Mario Draghi, enflasyonun olabildiğince hızlı artırılması gerektiğiniz ve bunun için ne gerekiyorsa yapmak için hazır olduklarını ifade ediyor.