Citigroup Inc. dünya ekonomisi için çanların çaldığı uyarısında bulundu.
New York’taki Citigroup baş ekonomisti Willem Buiter’in Salı günü yayımlanan bir raporuna göre, dünyanın gelecek birkaç yılda bir çeşit küresel resesyona girme ihtimali yüzde 55.
Analize göre söz konusu ekonomik daralma, geçtiğimiz 20 yıldaki ABD odaklı uluslararası düşüşlerden farklı olarak, büyüyerek dünyanın ikinci en büyük ekonomisi haline gelen Çin ve gelişen piyasalarda gerileyen talepten kaynaklanacak.
Buiter, “Dünyanın gelişen piyasalar ve özellikle Çin öncülüğünde bir resesyona girme riski artışta gibi görünüyor” ifadesini kullandı.
Buiter, endişesinin kaynağında Çin’in yüzde 7’lik resmi hedefinin altında yüzde 4’e yakın bir büyüme göstermesi olduğunu ifade etti. Buiter, “Genişleme gelecek yılın ortasında yüzde 2.5’e yavaşlarsa ve orada kalırsa sığ bir resesyon ortaya çıkabilir” değerlendirmesi yaptı.
Dünyanın en zengin 400 kişisi bu hafta kolektif servetlerinden 182 milyar dolar kayıp verdi. Kayıplarda, Çin’in imalat sanayi verisindeki zayıflık ve emtia fiyatlarındaki düşüşün küresel piyasaları aşağı çekmesi etkili oldu.
Warren Buffett and Glencore Plc’den Ivan Glasenberg gibi isimleri içeren Bloomberg Milyarderler Endeksi’ndeki haftalık düşüş Eylül 2014’ten bu yana en yüksek seviyede gerçekleşti. Endeks üyelerinin net birleşik değeri sadece Cuma günü 76 milyar dolar düştü. Öte yandan ABD’de Standard & Poor’s 500 Endeksi 2011’den bu yana en kötü haftayı geçirdi.
Yatırım danışmanlığı şirketi Aspiriant’ın direktörüJohn Collins, “182 milyar dolar büyük bir rakam olsa da onlar için bu önemsiz bir yüzde. Böyle bir hafta çok kötü gibi geliyor ancak bir adım geri attığınızda, büyük resimde bu bir felaket değil” dedi.
Cuma günkü kayıplar dünyanın en zengin 400 kişisini yılın başından bu yana kazanımlar bakımından kırmızı alan taşıdı. Bu kişiler şu an 2015’te 74 milyar dolar aşağıda görünüyor. Net kolektif değerleri ise 3.98 trilyon dolar seviyesinde.
Enflasyon hedefin oldukça altında seyretmeyi sürdürmesi dolar boğalarını (yükseliş bekleyenler) olumsuz etkiliyor. Döviz traderları, ABD enflasyonundaki aşağı yönlü baskının geçici bir durum olduğu yönündeki Fed görüşünü benimsemiyor.
Dolar, ABD’de tüketici fiyatlarının Temmuz ayında 3 ayın en yavaş yükselişini kaydettiğini gösteren resmi verinin ardından bu hafta, Haziran’dan bu yana en uzun süreli düşüş dönemini genişletti. Petrolün 2009’dan bu yana en düşük seviyelere gerilemesi ve Çin’in yuanı devalüe etmesi ile birlikte ABD’de enflasyonun hızlanması ile ilgili görünüm karardı. Bu durum, Fed’in gelecek ay kadar yakın bir zamanda faiz oranını artırma planlarını tehdit ediyor.
Doların 10 önemli para birimi karşısındaki hareketlerini takip eden Bloomberg Spot Dolar Endeksi, 14 Ağustos’tan bu yana yüzde 0.7 geriledi ve üst üste ikinci haftalık düşüşü kaydetti.
Kaliforniya’daki Silicon Valley Bank kıdemli döviz traderlarından Minh Trang, “Dolarda yükseliş bekliyorsanız ve G-10 para birimlerinde negatifseniz, birdenbire faiz artırım beklentiniz ötelenmiş oldu” dedi.
Dolar euro karşısında Mayıs ayından bu yana en kötü haftayı geçirdi. Dolar euro karşısında yüzde 2.4 değer kaybederek 1.1386 dolara geldi. Dolar yen karşısında Aralık ayından bu yana en büyük düşüşü gösterdi ve 122.04 yenden işlem gördü.
Dolar ve euro Çıldırdı
Bu hafta euronun satış fiyatı yüzde 4,34 artarak 3,295 liraya yükseldi. Söz konusu haftada dolar da yüzde 2,89 değer kazanarak 2,917 liraya çıktı.
Geçen hafta 4,44 lira olan İngiliz Sterlini’nin satış fiyatı bu hafta 4,58 liraya tırmanırken, İsviçre Frangı’nın satış fiyatı da 3,06 lira olarak gerçekleşti.
Çin’in ihracatı Temmuz ayında beklentiden fazla geriledi. Bu duruma güçlü yuan ve Avrupa Birliği’nden gelen düşük talebin sebep olduğu ifade edilirken, Başbakan Li Keqiang’ın üstünde oluşan büyümeyi dengeli hale getirme noktasındaki baskı arttı.
Çin Gümrük Yönetimi’nin açıkladığı veriye göre dolar bazında ihracat geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 8.3 düştü. Bu düşüş, Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin yüzde 1.5’lik tahminin ve Haziran’daki yüzde 2.8’lik rakamın oldukça üstündeydi. İthalat da yüzde 8.1 gerileyerek, Haziran’daki yüzde 6.6’dan fazla düşüş gösterdi. Dış ticaret açığı da 43 milyar dolar oldu.
Düşük iç ve küresel talep, Çin’in yüzde 7’lik yıl sonu büyüme tahminini zora sokuyor. Çin hükümeti büyümeyi destekleyecek yeni tedbirler açıkladı. Bunların arasında özel tahvil ihraçları gibi önlemler olsa da, rezerv para birimi olması istenen yuanı zayıflatmak göze alınamıyor.
Bank of Communications Ekonomisti Liu Xuezhi ”İhracat artık Çin’in büyümesi için itici güç değil. Hükümet ne yaparsa yapsın, ihracatta geçmişte olduğu gibi yüksek büyüme görmek zor olacak” diye konuştu.
Vadeli altın kontratları, Amerikan ekonomisinde istihdam artışının faiz artışıyla baş edecek düzeyde gelmesi sonrası geriliyor.
ABD’de tarım dışı istihdam Temmuz ayında 215 bin ile beklentinin hafif altında gerçekleşti. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin tahmin medyanı 225.000 olmuştu. İşsizlik oranı ise yüzde 5.3 oldu. Son iki ayın istihdam rakamları ise 14 bin yukarı revize edildi ve böylece son üç ayın ortalama istihdam artışı 235.000 oldu. ABD’de haftalık ücret artışı ise yıllık bazda yüzde 2.1 ile beklentinin hafif altında kaldı.
Altın fiyatları geçtiğimiz ay, daha sıkı para politikalarının yatırımcıları farklı varlıklara yönlendirmesi sonrası iki yılın en sert düşüşünü kaydetti. Fed bu yıl işgücü piyasasının iyileşmesi sonrası 2006’dan bu yana ilk kez faiz artışına yaklaştığının işaretlerini verdi.
Aralık vadeli altın kontratları New York Comex’te yerel saatle 08:32’de yüzde 0.4 gerileyerek, ons başına 1,086.10 dolara geldi.
Dolar, ABD’de istihdam artışının dengeli bir şekilde devam ettiğini gösteren verinin faiz artışını yaklaştıracağına ilişkin beklentilerle birlikte, dört ayın en yüksek seviyesine çıktı.
Dolar, ABD Çalışma Bakanlığı’nın Temmuz ayında 215 bin istihdam sağlandığını açıklaması sonrası, çoğu önemli para birimi karşısında güçlendi. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin tahmin medyanı 225.000 olmuştu. Fed yetkilileri, 2006’dan bu yana ilk kez faiz artışı yapmaya hazırlanıyor.
California’da bulunan Silicon Valley Bank Döviz Traderı Pete Karabatos veri öncesi “200 bini aşan herhangi bir veri doalr için destekleyici olacaktır. Herhangi bir sürpriz beklemiyorum” dedi.
Bloomberg Spot Dolar Endeksi yüzde 0.3 yükselerek, New York saati ile 08:58’de 1,218.80 oldu ve dört ayın en yüksek seviyesini gördü. Dolar euro karşısında ise yüzde 0.5 artışla 1.0869 oldu.
Yurtiçi piyasalar, Amerikan ekonomisinin son 12 ayda 10. kez 200 binin üstünde istihdam artışı sağlamasının ardından hareketlendi. Dolar/TL 2,7935’e kadar gelirken, borsa yüzde 0.8 aşağıda.
ABD’de tarım dışı istihdam Temmuz ayında 215 bin ile beklentinin hafif altında gerçekleşti. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin tahmin medyanı 225.000 olmuştu. İşsizlik oranı ise yüzde 5.3 oldu. Son iki ayın istihdam rakamları ise 14 bin yukarı revize edildi ve böylece son üç ayın ortalama istihdam artışı 235.000 oldu.
ABD’de haftalık ücret artışı ise yıllık bazda yüzde 2.1 ile beklentinin hafif altında kaldı. Amerikan ekonomisi son 12 ayda 10 kez 200.000’den fazla istihdam yarattı.
Yatırımcılar daha sonra Moody’s’in Türkiye’nin kredi notuna ilişkin açıklamasına odaklanacak. Mayıs 2013’te Türkiye’nin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyeye çıkaran Moody’s, akşam saatlerinde yılın ikinci gözden geçirmesini yapacak. Moody’s’in Türkiye’nin Baa3 notu teyit etmesi bekleniyor.
Türkiye’nin sanayi üretimi Haziran’da aylık bazda yüzde 2.4 artarak, beklentinin üstünde gerçekleşti. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin tahmin medyanı yüzde 0.8 artış düzeyindeydi. Sanayi üretimi yıllık bazda da yüzde 5.5 artarak tahminlerin oldukça üstünde geldi.
Bu yıl iki maden alım anlaşması yapan alın üreticisi OceanaGold Corp. kıymetli metaldeki düşüşün yeni mevduat keşfetmekten ziyade varlık alımını uygun hale getirdiğini belirtti.
Şirketin CEO’su Mick Wilkes, Çarşamba günü verdiği bir röportajda, “Bu piyasada yüksek kaliteli onsu çekici fiyatlarda alabilirsiniz. Bu daha kesin ve daha hızlıdır. Keşif yapmak bir olasılık oyunu ve zaman alıyor” dedi.
Altın bu yıl gerileyerek 2013 ve 2014’teki kayıpları genişletti ve altın üreticilerinin hisse senedi fiyatlarına zarar verdi. Altındaki düşüşte, ABD’de faiz oranlarının artırılacağı beklentisi etkili oldu. Metals X Ltd.’ye göre anlaşmalar yoluyla üretimi artırmak, keşif yapmaktan daha az maliyetli ve daha hızlı. Şirketin CEO’su Peter Cook, geçtiğimiz hafta iki maden alımı yapıldığı açıkladı.
Cook konu ile ilgili, “Sıfırdan oldukça yüksek bir hızda yükselebilirsiniz. Burada stres yaşayan pek çok insan var. Altındaki düşüş küçük üreticileri daha kırılgan hale getiriyor” dedi.
Spot altın 24 Temmuz’da ons başına 1,077.40 dolar ile 5 yılın en düşük seviyesine indi. Metal Çarşamba günü Sydney saati ile 06.04’te 1,085.067 dolardan işlem gördü.