S&P 500 Endeksi tüm zamanların zirvesine ulaşırken, Goldman Sachs Group Inc.’in yatırımcılar için bir uyarısı var: Fed Başkanı Janet Yellen kazançlarınızı sınırlamak için burada.
Bankanın borçlanma araçları stratejisi birim yöneticisi Charles Himmelberg’e göre Fed, şahin yanlısı tavrından güvercine dönüp, daha sonra tekrar şahin bir tavır alırken mali şartlardaki dalgalanmalardan önemli ölçüde etkileniyor.
Söz konusu durumda finansal şartlar, ABD büyüme görünümünde etkili olan doların seviyesi, ABD 10 yıllık tahvillerinin faizi ve hisse senetleri oluyor.
Himmelberg, “istihdam piyasalarının sıkılaşması ve enflasyonun artmasıyla, Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) daha geniş parasal şartlara geniş para politikasından daha fazla vazgeçerek cevap vermesinin ihtimal dahilinde olduğunu düşünüyoruz” dedi. Himmelberg, “Bu ‘Yellen çağrısı’ riskli varlıklarda yukarı yönlü riskin sınırlayabilir” şeklinde devam etti.
Himmelberg, “ABD ekonomistlerimizin ikinci bir artırıma yüzde 40 ihtimal vermesiyle, Temmuz ayı toplantısında faiz artırımına gidilmesi ihtimalinin canlı olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Çoğu ekonomist, negatif faizlerin yayılmasını ve buna ilişkin uygulamaları açıklarken marjinal analize bağlı kalma eğilimindedir. Bu anlaşılabilir bir durum, yine de marjinal değişikliklere odaklanma eğilimi, fazla kısmi olabilir ve hatta yanlış yönlendirebilir: Özellikle sıfırın altındaki faizlerin istemsiz sonuçlarını sonuçlarına yön vermek zorunda olan piyasa katılımcıları için.
Ekonomistlerin geleneksel argümanı şöyle: Merkez bankalarının hamleleri ve piyasanın hazine tahvil faiz fiyatlaması, sıfır seviyesinin artık faizler için nominal bir sınır teşkil etmediğini kanıtladı. Sonuç olarak, eksi faizlerin etkisi en iyi deltalarla açıklanabilir. Bu, faiz oranlarındaki marjinal değişikliğe (örneğin eksi yüzde 0.2’den eksi yüzde 0.3’e indirilmesi) dayanarak sonuca varmayı, tüm seviyeleri toptan ele almaya (ne kadar eksi ve ne kadar uzun süre için) terchi etmek anlamına geliyor. Eksi faizlerin tarihsel anomalisine karşın çoğu ekonomist, fiyatlama, davranışlar ve ekonomik etkiler sürecinde geleneksel analizi uygulamaya eğilimlinde oluyor.
Bu yaklaşımın doğru olduğundan kesin emin değilim. Üç gelişme bu şüpheciliğini destekliyor ve daha açık düşünmeye ve analize olan ihtiyacı ortaya koyuyor:
İlk olarak, sistematik olarak önemli gelişmiş ekonomilerde finansal hizmetleri milyonlara sunmak için oluşturulmuş kurumsal yapı, eksi faizlerle çok uzun süre faaliyet göstermek için tasarlanmamıştır. Örneğin net faiz marjları üzerindeki baskı nedeniyle bankalar, aracılık işlevini yeribne getirmekte zorlanıyor ve giderek artan bir mevduarı geri çevirme eğilimine giriyor. Dahası, emeklilik fonlarından sigorta şirketlerine kadar uzun vadeli finansal tasarruf sağlayıcıları, uzun yıllar sonra gelecekte anlamlı bir güvenli getiri olacağı yönündeki müşteri beklentilerini karşılamakta zorlanıyorlar.
Uluslararası Para Fonu (IMF) araştırmacıları, düşük petrol fiyatlarının faydalarının, küresel ekonomide talep artana ve gelişmiş ülke merkez bankalarının sıfır faiz politikasından uzaklaşana kadar somutlaşamayabileceğini kaydetti.
Petrol fiyatlarında Haziran 2014’ten bu yana gerçekleşen kayde değer düşüşe rağmen,, ekonomistler halen ucuz petrolün olumlu etkilerini bekliyor. Fiyatların düşüşündeki temel neden olarak küresel arzdaki artış gösterilirken, IMF’nin yeni raporu, petrol ihraç eden ülkelerdeki iç talebin geçen yıl tahmin edilenden daha zayıf olduğunu gösterirken, ABD ve Avrupa gibi petrol ithalatçılarında beklentilerin gerisinde kaldığını işaret etti.
Araştırmacılar, IMF’in çalışmasına göre, petrol fiyatlarının düşük ve merkez bankalarının faiz politikalarını daha da daraltamadğı bir ortamda, düşük üretim maliyetlerinden kaynaklanan enflasyondaki gerilemenin reel faizi yükselteceğini ve bunun da borçlanmayı daha maliyetli hale getirerek, talebi olumsuz etkileyeceğini kaydediyorlar.
Baş ekonomist Maurice Obstfeld başkanlığındaki IMF araştırmacıları, bunun aksine, petrol fiyatları artarken, merkez bankalarının agresif bir şekilde faiz artırımı konusunda isteksiz olduğu bir ortamda, yüksek fiyatların, reel faizin düşmesi nedeniyle genişlemeci bir faktör olmasını bekliyorlar.
IMF çalışmasına göre, ucuz akaryakıt fiyatlarından tüketicilerin faydalandığını, ancak sürekli düşük enflasyonun merkez bankalarının işini zorlaştırdığını kaydetti.
Fon’un araştırmacıları, “Tarihi düşük seviyelerdeki petrolün mevcut safhası, şirket ve ülke temerrütleri gibi sıkıntıları tetikleyebilir ve bu durum zazten tedirgin durumdaki finans piyasalarını olumsuz etkileyebilir,” dedi.
Araştırmacılar, “Bu gibi muhtemel negatif faktörler, küresel topluluktan gelen talep desteğini ve bununla birlikte ülkeye özel yapısal ve finans sektörü reformlarını, tümünü birden daha acil kılar” şeklinde görüş bildirdi.
Tüm dünyada hisse senetleri, Paskalya tatili yaklaşırken, Fed’in faiz artırımına gideceğine ilişkin beklentilerin küresel piyasalarda hareketlenme yaratması ile birlikte, doların yükselişini beşinci güne taşıması sonrası değer kaybetti.
Avrupa hisse senetleri, Bloomberg Emtia Endeksi’ndeki düşüşle birlikte, ham madde üreticilerindeki kayıpların öncülüğünde, bu hafta her gün değer kaybetti. ABD endeks vadeli kontratları da aşağı yönde hareket etti. Ham petrol, ABD’de stokların beklenenden daha fazla arttığını gösteren veri sonrası düştü. Demir cevheri düşüşünü üçüncü güne taşıdı. Emtiadaki bu düşüş gelişen piyasa hisse senetlerine satış getirdi. Dolar 16 önemli para biriminin tümü karşısında güçlenirken, Malezya ringgiti gelişen ülke paralarındaki düşüşlere öncülük etti. Altın bir ayın en düşüğüne indi. Euro Bölgesi’nde ülke tahvilleri değer kazanırken, kredi piyasaları zayıfladı.
Piyasaları Ağustos ayında ve ardından tekrar Şubat başında sarsmasının ardından, Fed’in faiz artırımına gideceğine ilişkin beklentiler, bölgesel Fed başkanlarının Nisan toplantısına faiz artırımını destekleyici yönde açıklamaları ile birlikte, yeniden ön plana çıktı. Fed’in geçen hafta 2016 yılına ait faiz artışları sayısına ilişkin projeksiyonlarını dörtten ikiye indirmesi, küresel hisse senetlerine alım getirirken dolar üzerinde baskı oluşturdu. Ancak Fed yetkililerinden gelen sıkılaştırmaya ilişkin yorumlar şimdilerde dolardaki yükselşi destekliyor ve dolar ile fiyatlanan emtia üzerindeki satış baskısını artırıyor. Ancak küresel hisse senedi piyasaları halen geçen yılı, Fed’in Aralık ayında faiz artırımı kararı alşmadan önce bulundukları yerin daha üzerinde tamamlamış durumda.
Frankfurt’ta SEB AB kıdemli faiz stratejisti Marius Daheim, “Fed’in gösterge faiz bandının aşağı limitini sıfırdan uzaklaştırmak için, daha sonra değil, daha önce harekete geçeceği açık,” dedi ve “1Fed, harekte geçmeden önce faiz artırımı konusunda piyasadaki görüş birliğini görmek istiyor. Daha önceki deneyim, eğer Fed kendisini piyasa beklentisinin karşısında konumlarsa, hareketlerinin ve söyleminin risk varlıklarında satış dalgası getirdiğini gösteriyor” şeklinde görüş bildirdi.
Traderlar, borçlanma maliyetlerinin Nisan toplantısında artırılma olasılığını yalnızca yüzde 6, Haziran ayında bir faiz aartırımı olasılığını ise yüzde 38 olarak görüyor. Aynı zamanda, yatırımcılar, küresel büyümenin gücünü anlayabilmek için uluslararası verilere ve yorumlara da bakıyor. Çin Devlet Başkanı Li Keqiang, bugün yaptığı konuşmada, büyümenin, dünyanın ikinci en büyük ekonomisinde, birinci önceliğe sahip olduğunu ve hükümetin büyüme hedefine ulaşabilmesi için gerekmesi durumunda tedbirler alınabileceğini tekrarladı. Tayvan’da merkez bankası gösterge faizi, üçüncü çeyrek üst üste düşürdü.
Asya’nın büyük bölümü, Avrupa ve Kuzey Amerika’da piyasalar yarın tatil nedeniyle kapalı olacak. Filipinler ve Hindistan ise halihazırda haftayı kapatmış durumda.
MSCI Tüm Ülkeler Dünya Endeksi Londra saati ile 12:31’de yüzde 0.6 aşağıda seyrediyordu. Stoxx Europe 600 Endesi yüzde 1.3 ve Standard & Poor’s 500 (S&P 500) endeks vadeli kontratları yüzde 0.5 geri çekildi
İsviçre Merkez Bankası (SNB) geçtiğimiz yıl, ekonomiyi deflasyondan koruma çabalarıyla piyasa müdahalelerine 86.1 milyar frank (88 milyar dolar) harcadı.
SNB Başkanı Thomas Jordan ve merkez bankası yetkilileri, frankın güç kazanmasına karşı müdahale ederek önlem alınacağına ilişkin tekrar tekrar taahhütlerde bulundu. Euro karşısında minimum 1.20 oranı uygulamasını Ocak 2015’te terketmesinden bu yana SNB, taahhüdünü yerine getirdi.
Perşmebe günkü SNB yıllık raporunda “Döviz alımlarının vbüyük çoğunluğu o Ocak’ta yapıldı” ifadesi bulunurken, “yılın geri kalanı boyunca da SNB, kura ilişkin gelişmeleri etkileyebilmek için gerekli zamanlarda döviz piyasasında faal oldu” açıklaması da yer aldı.
Piyasa müdahalelerine 2014 yılında 25.8 milyar frank harcanırken, 2012 yılında 188 milyar frank harcanmıştı. SNB, 2013 yılında hiç döviz alımı yapmadı.
ABD Çalışma Bakanlığı’nın bugün açıklanan verilerine göre, işsizlik maaşına ilk kez geçen hafta başvuranların sayısı 265 bin oldu. Bloomberg anketine katılan 42 ekonomistin beklentisi 269 bindi
4 haftalık ortalama işsizlik maaşı başvuruları 250 kişi arttı ve 259.750’ye yükselirken süregelen işsizlik başvuruları 12 Martta sona eren haftada 39 bin düşerek 2.18 milyon oldu.
İşsizlik başvuruları son 55 haftadır 300 binin altında seyrediyor. Bu, 1973’ten bu yana ilk kez görülüyor. Ekonomistler bu durumun sağlıklı istihdam piyasasıyla uyumlu olduğunu ifade ediyor.
ABD’de dayanıklı mal siparişleri Şubat ayında, dört ayda üçüncü kez düşerek ABD sermaye yatırımlarında uzun süreli bir yavaşlamanın simnyalini verdi.
ABD Ticaret Bakanlığı’nın Perşembe günkü açıklamasına göre en az üç yıl dayanması beklenen mal ve malzeme siparişleri, Şubat ayında yüzde 2.8 düşüşi kaydetti. Havacılık dışı savunma hariç siparişler, aynı dönemde yüzde 1.8 düştü.
Florida’da Raymond James Financial Inc. baş ekonomisti Scott Brown, “Durum hala çok kırılgan. Şirketleri tedirgin edecek çok fazla olumsuzluk var” dedi.
Bloomberg anketine katılan 74 ekonomistin medyan tahmini tüm siparişlerde yüzde 3’lük bir düşüş olacağını öngörürken, tahminler yüzde 7’lik azalış ve yüzde 0.5’lik artış arasında dalgalandı.
St. Louis Fed Başkanı James Bullard bir sonraki faiz artırımının uzak olmayabileceğini belirtti. Bullard, Fed’in geçtipğimiz hafta pas geçmesinin ardından, faiz artırımına giderek yaklaştığını ifade etti.
Bullard Perşembe günü New York’ta gerçekleştirdiği konuşmasında Fed’in “Eknomoik Tahminler Özeti” denilen çeyreklik tahminlerine atıfta bulunarak “Mart SEP’sinde üzerinden geçilen görece önemsiz gerilemeler, ekonominin beklendiği gibi gelişmesine bağlı olarak, bir sonraki faiz artırımının fazla uzakta olmayabileceğini gösteriyor” dedi.
Fed yetkilileri, merkez bankasının yaklaşık on yılın ardından ilk kez Aralık ayında faiz artırımına gitmesinden sonra ikinci artırımın ne zaman yapılacağı konusunda tartışıyorlar.
Bullard, Fed’in “çok yavaş” faiz artırımına hazırlandığını ifade etti. Enflasyon beklentilerinin Şubat ayı ortalarında düşük seviyelerinden sıçradığını belirten St. Louis Fed Başkanı, politika yapıcıların Nisan ayında faiz artırımına gidip gitmeyeceğine ilişkin yöneltilen soruyu “Toplantı hakkında ön değerlendirme yapmak istemem. MArt ayından Nisan’a gelecek fazla bir bilgi yok” şeklinde cevapladı.
Fed’in Avrupa Merkez Bankası (AMB) ve Japonya Merkez Bankası (BOJ) ya da diğer bankalarla ortak hareket etmek zorunda olmadığını söyleyen Bullard, faizlerle ilgili olarak, Fed’in noktasal grafik olmadan daha iyi durumda olacağının altını çizdi. Bullard, “bu şeffaflık anlamında geri çekilme olurdu fakat vurgunun veriye bağlılığa yapılmasını sağlardı” dedi.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lael Brainard, küresel ekonomik büyümenin düşük olmasına bağlı olarak faiz artış hızının beklenenden daha yavaş olabileceğini belirtti.
New York’taki para politikası konferansında konuşan Brainard yurtdışındaki risklere vurgu yaptı.
Brainard, “ABD’nin son 1,5 yılda döviz kurunda meydana gelen değerlenme, varlık fiyatları ve uzun vadeli tahvil getirilerindeki değişimler nedeniyle yaşadığı finansal sıkılaşma, federal fonlama oranlarında 75 baz puandan fazla artırıma eş değer” dedi.