Dolar, ABD enflasyon oranının Ekim ayında artış kaydetmesiyle güçlenen Fed’in gelecek ay faiz artırımına gideceği yönündeki spekülasyon ile birlikte euro karşısında yedi ayın yükseğinde seyretmeye devam ediyor.
Dolar, euro karşısında yükselişini üçüncü günde sürdürdü. Yükselişte, fabrika üretiminin üç aydan bu yana Ekim’de ilk kez arttığını işaret eden rapor etkili oldu. Euro, Avrupa Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyesi Peter Praet’in, politika yapıcıların yatırımcıların ve tüketicilerin, yetkililerin enflasyonu canlandırmaya ilişkin öngörülerine olan inancını kaybedeceğini ifade etmesiyle birlikte önemli paraların çoğu karşısında düştü.
ABD, Beyaz Saray ve üst düzey politika yapıcıların bütçe üzerine verdiği bir kararla, 2018 – 2025 arası Stratejik Petrol Rezervi’nden milyonlarca varil ham petrol satmayı planlıyor.
Beyaz Saray’ın internet sitesine konulan bir duyuruda yer alan öneri, Meksika körfezindeki dört farklı konumda bulundurulan 695 milyon varillik rezervin yüzde 8’inden fazlasına denk geliyor. Satışların 2018 yılında ve yıllık 5 milyon varil düzeyinde başlaması, 2023 yılında yıllık 10 milyon varile geçilmesi planlanıyor. Süreç tamamlandığında, satılan toplam miktar 58 milyon varil olacak. Duyuruda yer alan başka bilgiye göre satış gelirleri hazineye ait genel fona aktarılacak.
Satışlar, ABD’nin nakit toplamak için gerçekleştirdiği ikinci dalga olacak. ABD petrol rezervini, 1973-74 birinci petrol krizinden sonra Arap üreticilerin gücünü dengeleyici bir unsur olarak oluşturmuştu. Bu plandan ayrı olarak ABD, 2017 – 2020 yılları arasında gerçekleştirmeyi planladığı stratejik rezervlerin modernizasyonu için ihtiyaç duyulacak 2 milyar doları karşılamak amacıyla da fazladan satış yapabilir.
ABD doğalgazı, elektrik santrali ve ısınma yakıtında fazlanın rekor düzeye yaklaşmasıyla, Salı günü, Nisan 2012’den beri ilk defa 2 doların altına indi.
Yeraltı boşlukları ve depolar dolduğu gibi, yılın bu zamanı için alışılmadık hava sıcaklığı da, doğalgaz talebinde azalma riski oluşturuyor. Para yöneticilerinin, doğalgaz piyasasına yönelik aşağı yönlü pozisyon sayısının geçen hafta, tüm zamanların en yükseğine çıkmasıyla, vadesi en yakın kontrat, dün kaydettiği yüzde 9.8’lik düşüşü genişleterek Salı günü yüzde 5.5 daha düştü.
Londra’da Energy Aspects Ltd. doğalgaz, kömür ve karbon araştırma başkanı Trevor Sikorski “Hava her yerde ısınıyor ve depolarda çok fazla doğalgaz var.Bu kadar doğalgazı ne yapacaksın? Piyasanın kışın kullanabileceğinden çok daha fazla doğalgazımız var” dedi.
Tüketici eğilimlerini ölçen Conference Board tarafından New York’ta açıklanan verilerine göre, Ekim ayında tüketici güveni düştü. Buna göre ABD’de tüketici güveni Ekim ayında 97.6 oldu.
Bloomberg anketine katılan 72 ekonomistin beklentisi 102.9’du. Ekonomistlerin tahminleri 98 ile 106.2 aralığında değişiyordu.
İngiltere ekonomisi 2015’in 3. çeyreğinde beklentilerin altında büyüdü. Ekonomideki soğumada imalat sektöründeki daralma ve inşaat sektörünün 2012’den beri en büyük daralmayı kaydetmesi etkili oldu ve İngiltere’nin küresel çaptaki dalgalanmalardan etkilenebileceğini gösterdi.
İngiltere Ulusal İstatistik Ofisi’nden yapılan açıklamaya göre ekonomi söz konusu dönemde % 0.5 büyüdü. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin beklentisi %0.6 büyümeydi. Ekonomi bir önceki çeyrekte %0.2 büyüme kaydetmişti.
Açıklanan bu veri, gelişen ülkelerdeki yavaşlamadan kaynaklı olarak ülkede büyüme beklentilerinin zarar gördüğüne işaret edebilir. İngiltere Merkez Bankası Başkanı Mark Carney Pazar günü yaptığı açıklamada gerekmediği taktirde faizlerde bir artırıma gidilmeyeceğini kaydetmişti.
ABD’de işsizlik maaşından yararlanmak için başvuranların sayısı geçen hafta Temmuz ortasından bu yana en düşük seviyesine indi ve işten çıkarmaların sınırlı kaldığını gösteren bu veri, düşüşünü 10 yılın en düşük seviyesine doğru genişletti.
İşsizlik başvuruları, 3 Ekim haftasında, 13,000 düşerek 263,000’e geriledi. Bloomberg’in anketine katılan ekonomistlerin tahminlerinin medyanına göre bu verinin 274,000 seviyesinde çıkması bekleniyordu.
İşletmelerin yöneticileri, küresel büyüme beklentilerinin azaltılmasına karşın, iç talepteki güçlü seyrin etkisi ile, personel seviyelerini korumaya çalıştılar. Geçen hafta açıklanan bir rapor, işverenlerin, işten çıkarmalar yerine, satışlardaki gelişmelere bakara, yeni işe alımları hızlandırdıklarını gösterdi.
New York’ta 4Cast Inc. kıdemli ekonomisti David Sloan, veri açıklanmadan önce yaptığı değerlendirmede, “İstihdam birkaç aydır zayıftı, ancak işsizlik başvurularının trendinde değişmeye yönelik bir işaret yok,” dedi ve “İşsizlik başvuruları oldukça düşük kalmaya devam ediyor” şeklinde görüş belirtti.
Bloomberg’in anketine katılanların thminleri 260,000 ile 280,000 arasında geldi ve önceki haftanın versi 277,000’den 276,000’e revize edildi.
Fed Başkan Yardımcısı Stanley Fischer, ABD ekonomisinin bu yılın sonuna kadar bir faiz artırımının yapılabilmesine yetecek denli güçlü olabileceğini, ancak politika yapıcılarının faiz artırımının hassas zamanlamasını belirleyebilmek için yavaş istihdam büyümesi ve uluslararası gelişmeleri izlemekte olduklarını söyledi.
Fischer, Pazar günü Uluslararası Para Fonu (IMF) yıllık toplantısına katılmak için bulunduğu Lima’da yaptığı açıklamada, “Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) Eylül ayındaki toplantısında, katılımcıların büyük bölümü, ben dahil, bu koşulların yerine getirilmesinin, bu yıl federal fonlar faizinin (gösterge faiz) ilk artırımının gerçekleştirilmesini sağlayacağı algısındaydı” dedi.
Fischer, “Elbette bu değerlendirme, devam eden sağlam ekonomik büyüme ve işgücü piyasasında daha da iyileşme varsayımımına dayanıyor. Bunlar enflasyonun yüzde 2 hedefimize yükseleceğine ilişkin beklentimizi destekleyen kilit faktörler,” dedi.
Fischer, Başkan Janet Yellen’ın da katıldığı Peru’nun başkentinde düzenlenen Uluslararası Para Fonu’nın yıllık toplantıları dahilinde, bankacılık konulu bir panelde konuştu. Endonezya’dan Güney Afrika’ya, gelişen piysa yetkilileri ABD’de faiz artırımlarının yayılma etkilerinden dolayı endişe duyuyor. JPMorgan Chase & Co.’nun küresel araştırma müdürü Joyce Chang, Lima’da katıldığı bir mülakatta, Fed’in belirsizliğin azaltılmasına yardımcı olmak için “bu işi halletmesi” gerektiğini söyledi.
İki Fed yetkilisi, Fed’in, yavaşlayan küresel büyümenin yüksek enflasyon için tahminleri zayıflatmayacağını kaydederek bu yıl faiz artırımına gideceğini kaydederken, Fed Başkan Yardımcısı Stanley Fischer, yabancı merkez bankacıların kendisine “lütfen yapın” dedi.
Fischer, G20 toplantıları için bulunduğu Lima’da CNN International’a verdiği mülakatta, “Ve biz bunu, bir noktada, yapacağız, ancak bunu Birleşik Devletler ekonomisi için uygun olmayan bir zamanda yapmayacağız” şeklinde konuştu.
Fed yetkilileri geçen ayki toplantıda, gösterge faizi değiştirmeyerek, Aralık 2008’den beri bulunduğu yer olan sıfır seviyesi yakınında tuttu. Perşembe günü açıklanan Eylül ayı toplantı tutanaklarına göre, Fed bu kararı, Çin’in ekonomik büyümesindeki yavaşlamanın ABD’de enflasyonunun yüzde 2 hedefine tekrar çıkmasına ilişkin tahminlerini etkileyip etkilemediğini görmeyi beklemek için aldı.
New York’ta Bloomberg Intelligence baş ABD ekonomisti Carl Riccadonna, “Komitenin çekirdeği, piyasanın ‘Fed asla fai artırmayacak, en azından 2015’te artırmayacak’ şeklindeki söyleminden memnun değil” dedi.
Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) geçen ayki kararı ve hayalkırıklığı yaratan ABD’nin Eylül ayı istihdam rakamları, Fed Başkanı Janet Yellen’ın bu yıl artırım beklediğini işaret etmesine karşın, yatırımcıların Fed’in bu yıl faiz artırıbaileceğine ilişkin güveninin iyice azalmasına neden oldu.
ABD hisse senetleri, küresel hisse senetlerinin 2011’den bu yana en kötü çeyrek dönemini geçirdikten sonra başlattığı yükselişini sürdürmesi ile birlikte değer kazandı ve Standard & Poor’s 500 (S&P 500) Endeksi bu yılın en büyük haftalık yükselişini gerçekleştirdi.
Hisseler Cuma günü, bu ayın şimdiye kadarki en iyi performans gösteren iki grubu enerji ve ham madde şirketlerinin desteği olmaksızın yükseldi. Enerji grubu son altı yılın en uzun yükseliş dönemini sonlandırdı. Apple Inc. yüzde 2.4 yükseldi ve teknoloji hisselerini yukarı itti. Alcoa yüzde 6.8 değer kaybetti ve emtia ile ilgili şirketlerin hisseleri üzerinde baskı oluşturdu.
S&P 500 Endeksi Cuma günü yüzde 0.1 yükselerek 2,014.89 puandan kapandı ve haftayı yüzde 3.3 kazançla geçerek Aralık ayından bu yana en hızlı haftalık kazancını gerçekleştirdi. Dow Jones Endeksi 33.74 puan ya da yüzde 0.2 yükselişle günü 17,084.49 puandan tamamladı. Nasdaq Bileşik Endeksi yüzde 0.4 yükseldi. ABD hisse senedi piyasalrında dün yaklaşık 6.8 milyar adet hisse el değiştirdi ve bu üç ayın ortalamasının yüzde 8 altında.